Zorgen over invloed klimaat op gezondheid

Indiendatum: 28 aug. 2018
Antwoorddatum: 2 okt. 2018

Geachte mevrouw Géron,

Naar aanleiding van uw vragen d.d. 28 augustus 2018 inzake delen wij u het volgende mede.

Vraag 1. Bent u bekend met onderstaande publicaties? (NOS, Trouw, Medical Society Consortium, Nature, PBL etc.)

Antwoord

Wij zijn van een deel van de publicaties op de hoogte. Een deel van de informatie is via andere kanalen bij ons geland (bv. informatiemiddag Klimaatverbond)

Vraag 2. In de zomernota 2018 lezen we: “In afwijking van de begroting 2018 is er voor het centrum geen experiment uitgevoerd met het opstellen van een warmteplan daar dit nog te prematuur is.”

Is het college nog steeds van mening dat het opstellen van een warmteplan prematuur is?

Antwoord

Wij zijn van mening dat een warmteplan noodzakelijk is. Tegelijkertijd willen we zorgvuldig te werk gaan. Een trainee van RichtingZuid heeft in 2018 gewerkt aan een eerste oriëntatie op een warmteplan voor het centrum. Zij heeft met name de kennis en meningen van binnenstadbewoners en ondernemers gepeild over de nieuwste uitspraken van de minister over het gasloos maken van wijken. Middels interviews heeft zij getracht inzicht te krijgen in hoe de mensen hier in staan en hoe zij hierover denken.

(Bijgevoegd rapport laat zien wat haar ervaringen zijn.)

Vraag 3. Is het college van mening dat hitte en droogte bij de gemeente Heerlen voldoende prioriteit hebben? Zo ja, waaruit blijkt dit? Zo nee, welke stappen wil het college nemen om meer prioriteit te geven aan de gevolgen van hitte en droogte?

Antwoord

In de duurzaamheidsvisie 2017 is aangedragen dat er aanvullend beleid noodzakelijk is op het gebied van klimaatadaptatie, met name om met groen en watermaatregelen hittestress en regenwateroverlast te bestrijden. Met de Regenwaterstructuurkaarten is al een stap gezet om de gevolgen van extreme regenval te inzichtelijk te krijgen. Eind 2017 is voor groenmaatregelen als bestrijding van hittestress gestart met voorbereidingen van beleid in ontwikkelplannen.

Daarnaast heeft de gemeente een communicatierol indien het landelijke Hitteplan wordt geactiveerd. 3 Juli is het Hitteplan in werking gesteld. Via de nieuwsberichten op onze website hebben we het bericht “houd het hoofd koel bij hitte’ gedeeld. Ook hebben we een link gelegd naar de website van de GGD. Het bericht is verder gedeeld via Facebook.

Vraag 4. Welke concrete korte- en lange-termijn maatregelen heeft het College getroffen om de hitte en droogte in Heerlen aan te pakken? Bent u van mening dat deze maatregelen voldoende zijn qua schaal, tijdigheid en effectiviteit? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Bij aanpassingen aan wegen of rioleringen houden wij rekening met de extremere klimaatveranderingen. Het hemelwater wordt zoveel mogelijk ter plaatse geïnfiltreerd en/of naar een plek geleid waar het weinig schade aan zal richten bij extreme neerslag.

Voor de korte termijn vragen wij steeds aandacht in de ontwikkelplannen voor extra groen (bv. groende daken) maar kunnen dit niet afdwingen noch hebben we hier extra budget voor. We verlenen medewerking aan groen in plannen als de initiatiefnemers zelf dit wel willen realiseren. Wij hebben de voorbereidingen gestart om beleidsregels te maken voor toepassing van groen in nieuwe ontwikkelingen.

Vraag 5. Is de hitte van deze zomer voor het College aanleiding aanvullende maatregelen te nemen? Indien ja, welke maatregelen? Indien nee, waarom niet?

Antwoord

We nemen de ontwikkelingen mee in de onderbouwing van het beleid en de keuze van maatregelen.

Vraag 6. Bij het nieuw te bouwen stadskantoor lijkt esthetiek het gewonnen te hebben de klimaatadaptie-urgentie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het stadskantoor van gemeente Venlo. Deelt u de mening van de PvdD fractie dat de gemeente een voorbeeldrol heeft ten aanzien van klimaatadaptie?

Antwoord

De gemeente heeft absoluut een voorbeeldrol, op meerdere terreinen. Tot nu toe hebben wij de urgentie meer gezien bij energietransitie, om de klimaatverandering te beperken. In de uitvraag voor de nieuwbouw zijn strenge eisen voor energie opgenomen. Wij menen tevens dat in de plannen voor het nieuwe stadskantoor wel degelijk aandacht is voor klimaatadaptatie in de vorm van groen in de

buitenruimte.

Vraag 7. Deelt u de mening van de PvdD fractie dat o.a. de gezondheid van onze meest kwetsbare inwoners (kinderen, ouderen, zieken, mensen met lage inkomens) het hardst getroffen worden door de gevolgen van klimaatverandering?

Antwoord

Hier is door ons geen eenduidig antwoord op te geven, omdat klimaatsverandering vele uitwerkingen kent en nadelige consequenties kan hebben voor de gehele bevolking. Dat de kwetsbaren in de regel zich minder adequaat kunnen wapenen tegen mogelijke klimaatexcessen lijkt ons evident. Bij het inrichten van onze maatschappij wordt – met de kennis en mogelijkheden van nu – voor zover mogelijk rekening gehouden met de uitwerking van ons klimaat (in de toekomst), daarbij aangetekend dat in vele gevallen dit vraagstuk het gemeentelijke domein overstijgt. Echter het opstellen van de nieuwe omgevingsvisie (in het kader van de nieuwe omgevingswet) biedt ons op gemeenteniveau wel degelijk kansen om gezondheid – in het bijzonder de gezondheid van onze kwetsbaren – maximaal mee te nemen in het zo klimaatproof mogelijk inrichten van onze maatschappij.

Vraag 8. Weersextremen in een stedelijke omgeving hebben een nóg grotere impact dan in het landelijke gebied. De oplossing ligt volgens deskundigen dan ook in meer groen, minder asfalt en minder stenen. Deze adaptieve maatregelen dienen

meerdere (klimaat-adaptie) doelen maar verhogen ook de aantrekkelijkheid van de stad zowel op het economisch als op welzijnsgebied. Is het College bereid om in te zetten op vergroenen, ontharden en het vergroten van oppervlaktewater zowel in een voorbeeldrol als gemeente alsook met stimulerende maatregelen voor burgers en bedrijfsleven? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

In het coalitieakkoord is aangegeven dat er 1000 bomen terug geplant zullen gaan worden. Dit zal worden opgepakt. Volgens de analyse van de hittestresskaart voor Heerlen blijkt dat centrumgebieden en industrieterreinen het meest te leiden hebben van hittestress. Wij willen zeker inzetten op groen in de bestrijding van hittestress. Daarvoor gaan we met bedrijven kijken naar de toepassing van meer groen in de openbare groen. Met beleidsregels zorgen we dat in nieuwe initiatieven ook meer groen moet worden toegepast.

Vraag 9. In het Deltaprogramma 2018 wordt bepaald dat alle gemeenten in Nederland uiterlijk volgend jaar een stresstest moeten hebben uitgevoerd om klimaatbestendigheid in kaart te brengen, bijvoorbeeld waar het wateroverlast door hevige regenval of hitte en langdurige droogte betreft en dit samen met betrokkenen te doen. Op welke wijze en op welke termijn kunnen de Raad en de betrokkenen het voorstel over de stresstest tegemoet zien? Welke partijen ziet het College als betrokkenen in relatie tot de stresstest?

Antwoord

Volgens het Deltaprogramma bestaat de stresstest uit het in beeld brengen van kwetsbaarheden over vier thema’s: wateroverlast, hitte, droogte en overstroming. Het laatste thema is in Heerlen niet van toepassing. Het College heeft op 3 juli

2018 de regenwaterstructuurkaarten vastgesteld. Deze zijn gebaseerd op de stresstest light zoals vastgesteld in het Deltaprogramma.

De aanbevelingen van de rapportage Regenwaterstructuurkaarten t.a.v. beleid worden verwerkt tot aanvullend beleid op het gebied van klimaatadaptatie zoals bedoeld in de duurzaamheidsvisie (besluit BR-17000462, 28 juni 2017). Dit klimaatadaptatiebeleid met eventueel daarbij behorende maatregelen zal worden verwerkt in de omgevingsvisie en bijbehorend omgevingsprogramma.

Voor het thema hitte is een hittestresskaart van de gemeente Heerlen beschikbaar. Zie antwoord bij vraag 8. Nagegaan zal worden in hoeverre dit voldoende invulling is voor de stresstest voor de thema’s hitte en verdroging zoals bedoeld in het Deltaprogramma.

Hoogachtend,

burgemeester en wethouders van Heerlen, namens dezen,

Wethouder voor Beheer en Onderhoud, Mobiliteit, Duurzaamheid & Milieu, C.M.J.P. Claessens