Invloed lucht­ver­ont­rei­niging door parti­cu­liere houtstook op gezondheid

Indiendatum: 3 jan. 2025

1. Bij berekening door het RIVM* (Nov. 2023) blijkt dat de emissie van particuliere houtstook 23 procent bedraagt van de uitstoot van fijnstof in Nederland. Denkt het college dat deze waarden ook gelden voor onze stad?
2. Indien dit het geval is, hoe denken wij in Heerlen verbetering te bereiken? Hoe ziet het college een mogelijk stappenplan naar verbetering?
3. Is het college op de hoogte van de subsidiemogelijkheden vanuit SLA? En overweegt het college hier gebruik van te gaan maken?  
4. Overweegt het college subsidies in te zetten om houtstokers te stimuleren een alternatieve warmtebron te nemen?
5. Sporadisch wordt er getracht het stookgedrag van inwoners te beïnvloeden (met een zomer- en najaarsbericht over stooktips op de socials). Vindt het college dit voldoende om in onze stad gezondheidsschade veroorzaakt door particuliere houtstook te beperken, cq te verminderen?
6. 24 Oktober ’24 is de campagne** gestart Eerlijk over houtstook, opgesteld door Milieu Centraal. Er is daarbij een Toolkit* voor gemeenten ontwikkeld en beschikbaar gesteld via het Informatiepunt Leefomgeving. Welke reden kunt u aangeven dat onze stad daar niet actief aan meedoet?
7. In 2021 heeft Amsterdam*** een enquete uitgezet onder haar inwoners met de vraag: hoe zorgen we ervoor dat Amsterdammers niet, minder of anders (op de juiste wijze) hout gaan stoken. Is Heerlen bereid dit voorbeeld te volgen en aan de uitkomsten daarvan consequenties te verbinden?

Schone lucht is van levensbelang, voor iedereen.  Het doel van het Schone Lucht Akkoord is om de luchtkwaliteit in Nederland permanent te verbeteren. Het is een akkoord tussen Rijk, provincies en een groot aantal gemeenten, ook Heerlen heeft zich aangesloten bij het SLA. Samen streven de deelnemende partijen naar een gezondheidswinst van minimaal 50 procent in 2030 ten opzichte van 2016. In het Schone Lucht Akkoord werken het ministerie van IenW, het RIVM, Rijkswaterstaat, de provincies en de deelnemende gemeenten samen aan schonere lucht.

*Een betere gezondheid door schone lucht

Effect van houtstook op luchtkwaliteit en gezondheid

https://www.rivm.nl/documenten/factsheet-effect-van-houtstook-op-luchtkwaliteit-en-gezondheid

** Link Toolkit campagne okt 2024 

https://iplo.nl/thema/lucht/voorlichtingsmateriaal-houtstook-2024-2025/

Een toolkit voor gemeenten (opent in nieuw venster) (verwijst naar een andere website) is beschikbaar. Gemeenten, provincies, omgevingsdiensten en GGDen kunnen daarmee lokaal de voorlichtingsboodschap verder verspreiden. Bijvoorbeeld via hun website, sociale media, huis-aan-huisbladen, buurtcentra en abri’s.

Graag beantwoording van deze vragen binnen de geldende termijn.

Elian Geron

Partij voor de Dieren

Luchtvervuiling maakt het zelfs moeilijker om de wekelijkse boodschappen te doen

7 februari 2025. Vivian Lammerse 3 min. lezen

Ook kortdurende blootstelling aan deeltjesvervuiling vermindert je vermogen om je te

concentreren, waardoor zelfs de meest alledaagse taken ineens een stuk lastiger worden.

Luchtvervuiling is wereldwijd een groot probleem. Vooral in stedelijke gebieden is luchtvervuiling

een voortdurende zorg, waar de concentraties van schadelijke stoffen zoals fijnstof (PM2.5) vaak

ver boven de aanbevolen grenzen liggen. En dat heeft niet alleen gevolgen voor de menselijke

gezondheid. Het vertroebelt namelijk ook je geest, waardoor zelfs de simpelste dagelijkse taken

ineens uitdagend worden, zo blijkt uit een nieuwe studie

Meer over luchtvervuiling

Luchtvervuiling is wereldwijd de grootste milieu-risicofactor voor de menselijke

gezondheid en draagt bij aan vroegtijdige sterfte. De schadelijke effecten van slechte

luchtkwaliteit op het hart- en longstelsel zijn goed bekend, en er zijn ook steeds meer

aanwijzingen dat vervuiling in verband wordt gebracht met neurodegeneratieve ziekten

zoals multiple sclerose, de ziekte van Alzheimer en Parkinson. PM2.5 is de luchtvervuiler

die het grootste risico vormt voor de menselijke gezondheid, verantwoordelijk voor zo’n

4,2 miljoen sterfgevallen in 2015 alleen al. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt aan dat

de limieten voor luchtvervuiling per dag en per jaar onder respectievelijk 15 μg m‑3 en 5

μg m‑3 blijven.

Onderzoekers lieten de deelnemers aan de studie zowel hoge niveaus van luchtvervuiling ervaren –

via kaarsenrook – als schone lucht. Vervolgens testten ze hun cognitieve vermogens vóór en vier

uur na de blootstelling. Het team beoordeelde onder andere het werkgeheugen, selectieve aandacht,

emotieherkenning, psychomotorische snelheid en volgehouden aandacht.

Negatieve invloed

Uit de bevindingen blijkt dat luchtvervuiling een opvallend negatieve invloed heeft op onze

cognitieve functies, vooral selectieve aandacht en emotieherkenning. Zelfs een korte blootstelling

aan hoge concentraties PM blijken het vermogen van een persoon om zich te concentreren,

afleidingen te negeren en zich sociaal gepast te gedragen, te verminderen. De experts vermoeden

dat ontstekingen door vervuiling hiervoor verantwoordelijk zijn. “Onze studie levert overtuigend

bewijs dat zelfs korte blootstelling aan deeltjesvervuiling directe negatieve effecten kan hebben op

hersenfuncties die cruciaal zijn voor dagelijkse taken, zoals het doen van de wekelijkse

boodschappen”, aldus co-auteur Thomas Faherty van de Universiteit van Birmingham.

Cognitieve functies

Cognitieve functies omvatten allerlei mentale processen die essentieel zijn voor de dagelijkse gang

van zaken. Selectieve aandacht speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol in besluitvorming en

doelgericht gedrag, zoals het prioriteren van items op je boodschappenlijst in de supermarkt, terwijl

je andere producten negeert en impulsaankopen vermijdt. Sociaal-emotionele cognitie – het

vermogen om emoties in jezelf en anderen te herkennen en te begrijpen – speelt een belangrijke rol

in het sturen van sociaal gepast gedrag. En het werkgeheugen is als een tijdelijke werkruimte waar

je informatie vasthoudt en bewerkt, en is essentieel voor taken die gelijktijdige verwerking en

opslag vereisen, zoals het plannen van je agenda of het tegelijkertijd voeren van meerderegesprekken. Hoewel dit aparte cognitieve vaardigheden zijn, werken ze samen om het succesvol

afronden van taken mogelijk te maken.

Werkgeheugen

De onderzoekers merken echter op dat, hoewel luchtvervuiling wel invloed had op selectieve

aandacht en emotieherkenning, het werkgeheugen niet werd aangetast. Dit wijst erop dat sommige

hersenfuncties beter bestand zijn tegen kortdurende blootstelling aan vervuiling dan andere.

Verminderde productiviteit

De bevindingen zijn volgens de onderzoekers best zorgelijk. “Slechte luchtkwaliteit belemmert niet

alleen intellectuele ontwikkeling, maar ook de productiviteit van werknemers, wat grote gevolgen

heeft voor de samenleving en economie in een wereld die draait om cognitieve prestaties”, zegt

onderzoeker Francis Pope. “Verminderde productiviteit heeft invloed op de economische groei, wat

de dringende noodzaak voor strengere luchtkwaliteitsregels en volksgezondheidsmaatregelen

onderstreept om de schadelijke effecten van vervuiling op de hersengezondheid aan te pakken,

vooral in sterk vervuilde steden.”

Al met al onderstreept de studie de schadelijke impact van luchtvervuiling op de cognitieve functies

die we dagelijks nodig hebben. Bovendien benadrukken de bevindingen hoe belangrijk het is om

verder onderzoek te doen naar de manieren waarop luchtvervuiling cognitieve functies beïnvloedt

en om de langetermijneffecten, vooral bij kwetsbare groepen zoals kinderen en ouderen, te

verkennen. “Het is cruciaal om de effecten van luchtvervuiling op de hersenen beter te begrijpen en

de impact van verschillende vervuilingsbronnen op de hersengezondheid van kwetsbare ouderen

nader te onderzoeken”, besluit co-auteur Gordon McFiggans.

"Air pollution clouds the mind and makes everyday tasks challenging" - University of

Birmingham (via EurekAlert)